Anemonlar, okyanusta yaşayan en göz alıcı canlılar arasındadır ve kim kocaman bir halı anemonuyla palyaço balıklarının ortak yaşamını görüp etkilenmez ki?
Sadece göz alıcı değiller, ayrıca pedal diskleri yırtıldığında kopan vücut dokusu parçası, zemin üzerinde yeni bir bireye dönüşebiliyor. Bu, bir John Carpenter filminde görülebilecek cinsten bir üreme stratejisi.
Anemonlar, akvaryum ortamında çok özel şartlara ihtiyaç duyan, çok zorlu omurgasızlar arasında olabiliyor.
Anemonlar, mercanların ve denizanalarının da dâhil olduğu knidliler (sölenterler) grubundandır. Radyal simetriye ve merkezi bir ağzın etrafında konumlanmış, nematosist (sokucu hücre) dizili tentaküllere sahiptirler. Pedal disklerini kullanarak kendilerini sert zemine yapıştırır veya kuma ya da çamura gömerler.
Temel vücut yapısı sabit kalsa da anemon morfolojisi yaşadığı habitata bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Birçok tropikal anemon, zooksantel ile birlikte yaşar ve bazı türler, palyaço balığı dışında birçok hayvanla da simbiyotik ilişki (ortak yaşam ilişkisi) geliştirir.
İhtiyaçları
Anemonlar su şartları açısından ilgi gerektiren canlılar olabilir ve şartlar istedikleri gibi değilse, kötüleşip solacaklardır. En iyi su kalitesine ve doyma noktasına olabildiğince yakın oksijen seviyesine ihtiyaç duyarlar. Bu yüzden etkili bir protein skimmer performansının olması arzu edilir.
Herhangi bir amonyak artışı yıkıcı etkiler yaratabileceğinden, oturmuş bir sistemde bakılmaları önerilir. Birçok popüler tür, simbiyotik alg olan zooksantele ev sahipliği yapan hermatipik canlılardır, dolayısıyla uygun biçimde yoğun ‘resif kalitesinde’ aydınlatmaya ihtiyaç duyarlar.
Anemona oksijen ve besin taşınması ve artık maddeleri uzaklaştırılması için akvaryumda yeterli akıntının olması da gereklidir.
Bir kafa motoruyla yaratılan doğrudan akıntı yeterli gelmeyecektir ancak kaotik akıntı düzenleri idealdir. Ayrıca anemonların sıkışıp kalmalarını veya emilmelerini önlemek üzere herhangi bir filtrenin veya kafa motorunun emiş borusunun korunaklı olduğundan da emin olunmalıdır.
Anemon seçiminde buruşmuş veya üzeri mukoza ile kaplanmış olanlar yerine ‘açılmış’ ve tombul olanlar seçilmelidir.
Yakalanmaları sırasında en fazla hasarın görüldüğü yer olan pedal diskte zedelenme olup olmadığı incelenmelidir. Hasar belirtisi olan anemonlar satın alınmamalıdır. Yeni bir akvaryuma ilave edilmelerinden önce alıştırılma süreci, damlatma yolu kullanılarak çok yavaş şekilde yapılmalıdır.
Bu süreçte anemon su dışına çıkarılmamalıdır ve amonyak içerebildiğinden, anemonun getirildiği poşetteki su akvaryuma eklenmemelidir.
Bazı akvaristler anemonların ek besine ihtiyaç duymadıklarını savunurken, bazıları ise yemlemenin anemonun sağlığını ve gelişimini artırmak için gerekli olduğunu iddia ederler.
Birçok anemon türü, eğer diğer omurgasızlarla ve birkaç balıkla bir arada bakılıyorlarsa, herhangi bir ek besin olmaksızın, bu canlılardan arta kalan besinleri tüketerek hayatta kalacaktır. Bununla birlikte, agresif ve avcı olan Halı Anemonlarına (Stichodactyla spp.) haftada iki defa güzelce doğranmış hayvansal besinler verilebilir ama aşırı beslenmeden kaynaklanan kirlilik riskine karşı dikkatli olunmalıdır.
Birçok anemon, kısmen sindirdiği yiyecekleri “topaklar” hâlinde dışarı atacaktır. Bunlar kirlilik riski oluşturur ve akvaryum dışına alınmalıdır.
Üremeleri
Birçok türde ayrı cinsiyetler bulunur ve üretimleri yapılabilir. Erkek ve dişi gametler, koordineli şekilde ağız yoluyla salınır. Döllenen yumurtalar, hareketli planula larva hâline gelir ve kendilerine polip olarak gelişim gösterecekleri uygun bir zemin bulurlar.
Eşeysiz yöntemler de mümkündür. Bazı türlerde budama yapmak veya erişkinlerin küçük kopyalarını üretmek söz konusu olabilir. Alternatif olarak, ikiye ayırma yöntemi de kullanılabilir.
Uyumlulukları
Birçok anemon, içerisinde mercanların ve diğer durağan omurgasızların bulunduğu resif akvaryumlara ilave edilir ama bu, her zaman başarılı olmaz çünkü anemonlar, farklı türlerdeki knidlilere (sölenterler) ve aynı zamanda türdeşlerine karşı kimyasal savaş başlatabilir.
Birçok balık türünün anemonların tentaküllerini didikleyeceğini de unutmayın; bu yüzden anemonları asla kelebek balıkları, büyük melek balıkları, tetik balıkları veya iri balon balıkları ile bir arada tutmayın. Akvaryum arkadaşlarının dikkatlice seçilmesi çok önemlidir ve farklı veya aynı tür anemonlar için bolca alan gereklidir.
Boyama, hâlâ iğrenç bir uygulama olarak sürdürülmektedir.
Bazı ihracatçılar, Heteractis crispa gibi anemonları çok çeşitli renklerde boyarlar.
Birçok anemon zaten harika doğal renklere sahipken, boyama uygulamasında ısrar edilmektedir. Bu durum birçok anemonun erkenden ölmesine neden olur.
Anemonları sadece, satışa sunduğu canlıların geçmişini iyi bilen muteber satıcılardan almaya özen gösterin.
 |
| Sebae Anemonu |
Sebae Anemonu (Heteractis crispa): 45 cm. uzunluğa ulaşır ve her birinin merkezinde pembe bir nokta bulunan uzun ince tentaküllere sahiptir. Sert zemine tutunur ve orta derecede dayanıklı bir anemondur. Birçok palyaço balığı türü, bu Hint-Batı Pasifik anemonuyla ortak yaşam kuracaktır.
 |
| Ritteri Anemonu |
Ritteri Anemonu (Heteractis magnifica): Ortak yaşam kurabilen bir başka anemondur ancak 1 m. uzunluğa ulaştığından ve bakımı için birkaç yüz litrelik hacme ihtiyaç duyulduğundan, birçok akvaryum için uygun değildir. Kayalık yüzeylere tutunur ve oldukça gezgin bir türdür. Bu harika Hint-Pasifik anemonu yüksek su kalitesine, yüksek akıntı seviyesine ve yoğun ışığa ihtiyaç duyar.
 |
| Dev Karayip Anemonu |
Palyaço Balıkları bu anemonla ortak yaşam kurmaz çünkü doğada aynı sularda bulunmazlar; akvaryumda ise bazı türler doğal olmayan ortaklıklar geliştirebilir. Bununla birlikte, Periclimenes cinsinden karidesler, Mithrax cinsinden yengeçler, Ok Yengeçleri ve diğer bazı türler dâhil olmak üzere, doğada birçok türle ortak yaşam hâlindedir.
Aydınlatma konusunda görece fazla ihtiyacı vardır.
 |
| Balon Uçlu Anemon |
Çoğunlukla balon uçlu tentaküllere sahip olduğundan bu yaygın isme sahiptir ama birçok birey bu özelliği sergilemez. Çeşitli renklerde olabilir ve göz alıcı kırmızı renklenmesi, talep görür ve fiyatının artmasına neden olur.
Balon uçlar, akvaryumda uygun şartlar altında ikiye bölünecektir.
Aydınlatma konusunda çok titiz değildir ve çeşitli yoğunluklara uyum sağlayabilir. 30 cm. uzunluğa ulaşabilir ve yeni başlayanlar için ideal bir anemondur.
 |
| Merten Anemonu |
Halı Anemonları: Bazı türleri 1 m.den fazla büyüyen, göz alıcı anemonlardır. Büyüklükleri ve agresiflikleri, onları sadece dikkatli bir hesaplama ve planlama sonrasında satın almanız gerektiği anlamına gelir.
Herhangi bir akvaryum ortamı, titizlik isteyen birtakım ihtiyaçları karşılamalıdır ve sisteminizde var olan çeşitli türlerin bu açgözlü anemonlara yem olmaması da eşit derecede önemlidir.
Halı anemonları, çeşitli omurgasızları ve balıkları tüketir, hatta fırsat bulduklarında palyaço balıklarını bile yerler. Buna rağmen Palyaço Balıklarına, Üç Noktalı Domino Kız Balıklarına (Dascyllus trimaculatus) ve Periclimenes cinsi karideslere ev sahipliği yapabilirler.
Dikkatli bir planlama, özel bir sistemin parçası olarak, Halı Anemonlarının bakımı için kilit unsurdur; ‘denenmiş ve test edilmiş’ ortak yaşarları dâhil ederek, omurgasızların ve balıkların sınırlı sayıda tutulması önemlidir.
Aşağıdaki üç tür, Hint-Pasifik kökenlidir:
Dev Halı Anemonu (Sticholdactyla gigantea): 1 m. uzunluğa ulaşır ve çeşitli renklerde olabilir. Daha ‘egzotik’ olanlarının daha pahalı olması muhtemeldir. En az 500 litrelik bir akvaryuma ve sert zemine kendisini gömebilmesi için en az 10 cm.lik geniş bir kum yatağına ihtiyaç duyar.
 |
| Haddon Anemonu |
Merten Anemonu (Sticholdactyla mertensii): Kayalık zemine ihtiyaç duymasıyla diğer iki türden ayrılır. S. gigantea’dan daha fazla büyür ve doğadan sıklıkla toplanmaz. Yüksek fiyatlardan satışa sunulur ama yine de talep görür.
 |
| Tüp Anemonu |
Bu anemonların aydınlatma konusunda ihtiyaçları yoktur ve görece loş şartları tercih ederler. Kendilerini gömecekleri kumluk bir zemin isterler. Palyaço balıklarını bile yiyebildiklerinden, onları küçük balık türleriyle bir arada tutma konusunda dikkatli olmalısınız.
Ticareti en fazla yapılan tüp anemonu, 20 cm. uzunluğa ulaşabilen ve Hint-Pasifik’ten getirilen C. membranaceus’tur.
Süslü Kıvrım veya Burgu Anemonu (Bartholomea annulata): 15 cm. uzunluğa ulaşır ve karakteristik kıvırcık görünümlü tentakülleri vardır. Tropikal Batı Atlantik’ten toplanan bu tür, ucuz ve eğlenceli bir anemondur. Birçok anemona göre düşük ışık seviyelerine uyum sağlayabilir ve Aiptasia cinsinden zararlı anemonlarla aynı familyadandır.
Akvaryumda daha az sorun teşkil eder ama diğer omurgasızlara karşı agresif olabilir. Doğada Alpheus armautus türü karideslerle ilişkili şekilde yaşar.
Çevirmen: Anıl Altın
Kaynak: practicalfishkeeping.co.uk
İlgili makale: Anemonlar da Karakter Sahibi!
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder